Nasiona łubinu wąskolistnego formy słodkiej są wartościowym materiałem paszowym do żywienia wszystkich gatunków zwierząt gospodarskich. Jego wartość i przydatność żywieniowa zależy od:

  • odmiany,
  • warunków glebowych i siedliskowych uprawy, 
  • roku uprawy.

O walorach paszowych nasion łubinu wąskolistnego decydują następujące czynniki:

  • wyższa od zbóż zawartość białka i aminokwasów egzogennych,
  • wysoka strawność składników pokarmowych, w tym białka , aminokwasów i energii,
  • niski poziom substancji niepożądanych o szkodliwym działaniu na zwierzęta.

Normy dla pasz w Unii Europejskiej dopuszczają do obrotu nasiona łubinu wąskolistnego, pod warunkiem, że wilgotność nie jest większa niż 14% oraz zawartości zanieczyszczeń szkodliwych na poziomie: sporyszu 0,1%, życicy 0,1%, czosnku 0,1%, kąkolu 0,2% i przytuli 0,5%.

Norma Branżowa BN-75/9164-12 przewidziana dla śrut z nasion bobiku i łubinu (słodkiego), w którym zawartość nasion gorzkich nie przekracza 7%, przewiduje następujące wymagania:

  • zapach swoisty dla ziarna zdrowego,
  • wilgotność najwyżej 15%,
  • zawartość białka surowego 30 i 25%, odpowiednio dla klasy I i II,
  • stopień rozdrobnienia – przesiew przez sito o boku oczka kwadratowego 4 mm 100%,
  • zawartość substancji mineralnych nierozpuszczalnych w 10% HCl, najwyżej 0,3%,
  • zawartość zanieczyszczeń organicznych (słoma 1,0%, nasiona chwastów 0,5%, w tym chwastów szkodliwych dla zdrowia 0,3%),
  • zawartość zanieczyszczeń ferromagnetycznych o cząstkach mniejszych niż 1 mm, najwyżej 10 mg.kg śruty),
  • zawartość ziaren całych najwyżej 2%,
  • obecność szkodników zbożowo-mącznych i ich pozostałości, niedopuszczalna.

Powyższa norma podaje, iż cechami dyskwalifikującymi jest zapach stęchły wskazujący na procesy gnilne, co może powodować pojawienie się szkodliwych dla zwierząt toksyn pleśniowych i szkodników zbożowo-mącznych, a także zanieczyszczenia szkłem, częściami metali o wielkości powyżej 1 mm oraz innymi ciałami obcymi.

Wartość pokarmowa nasion łubinu wąskolistnego w żywieniu drobiu i świń

Składniki pokarmoweZawartość w 1 kg s.m.
Energia przemienna (ME) Drób (MJ) Świnie (MJ) 8,1
13,6
Białko ogólne (g) 356
Tłuszcz surowy (g) 56
Włókno surowe (g) 164
Związki bezazotowe wyciągowe (g) 384
Popiół surowy (g) 51
Skrobia (g) 96
Cukry proste (g) 54

Nasiona łubinu wąskolistnego zawierają ok. 356 g białka ogólnego (globuliny) i ok. 164 g włókna surowego. Ponadto zawierają ok. 370 do 390 g/kg węglowodanów, głównie skrobi, w niewielkiej ilości cukry proste oraz węglowodany strukturalne (celuloza, pentozany) tworzące włókno surowe, a także tłuszcz surowy. Zawartość tłuszczu surowego jest umiarkowana i wynosi ok, 50-60 g/kg. Tłuszcz zawarty jest głównie w kiełkach nasion i w przeważającej części składa się z nienasyconych kwasów tłuszczowych. Wartość energetyczna nasion łubinu wąskolistnego w żywieniu drobiu wynosi ok. 8,1 MJ, a w żywieniu świń 13,6 MJ energii przemiennej (ME) w 1 kg s.m. nasion.

Składniki pokarmowe łubinu wąskolistnego charakteryzują się stosunkowo wysoką strawnością. Strawność białka, tłuszczu, włókna i związków bezazotowych wyciągowych, w tym skrobi u świń, wynosi odpowiednio 87, 52, 66 i 87%.

Nasiona łubinu wąskolistnego, ze względu na wysoką zawartość aminokwasów egzogennych, są dobrym materiałem do wzbogacenia dawek pokarmowych dla świń w białko i aminokwasy oraz do produkcji mieszanek paszowych dla zwierząt monogastrycznych, szczególnie zwierząt rzeźnych, kurcząt brojlerów i tuczników.

Zawartość aminokwasów niezbędnych w nasionach łubinu wąskolistnego dla zawartości białka

AminokwasZawartość w g/kg s.m.
Lizyna 14,4
Metionina + Cystyna 7,8
Tryptofan 2,5
Treonina 11,0
Izoleucyna 11,0
Leucyna 20,3
Walina 11,3
Histydyna 9,1
Fenyloalanina + Tyrozyna 24,2
Arginina 32,9

Nasiona zawierają znaczną ilość aminokwasu egzogennego lizyny, przy umiarkowanej zawartości metioniny z cystyną, dlatego szczególnie wartościowe są w żywieniu świń.

Nasiona łubinu wąskolistnego w porównaniu do zbóż zawierają zbliżoną ilość do składników mineralnych, w tym wapnia i fosforu, miedzi, żelaza, manganu i kobaltu, bezwzględna ich zawartość zależy od warunków glebowych uprawy, dlatego zawartość składników mineralnych w nasionach łubinu wąskolistnego może być silnie zróżnicowana w zależności od odmiany i miejsca uprawy. W żywieniu zwierząt należy uwzględnić fakt, że wykorzystanie składników mineralnych z pasz objętościowych, nasion i zbóż jest stosunkowo niskie, co zmusza do podawania zwierzętom premiksów mineralnych.

Zawartość składników mineralnych w nasionach łubinu wąskolistnego

Składniki pokarmoweZawartość w 1 kg
Wapń (g) 2,4
Fosfor ogólny (g) 3,7
Fosfor przyswajalny (g) 1,7
Sód (g) 0,1
Selen (mg)  
Żelazo (mg) 56
Mangan (mg) 97
Cynk (mg) 36
Miedź (mg) 4,4
Kobalt 413

Zawartość witamin w nasionach łubinu wąskolistnego jest słabo rozpoznana zarówno w zakresie ilości, jak i przyswajalności.

Substancje niepożądane

Nasiona łubinu wąskolistnego zawierają substancje chemiczne, niepożądane w paszach, o działaniu przeciwodżywczym, w tym głównie alkaloidy. Ich zawartość w nasionach waha się od 100 do 500 mg/kg suchej masy, w zależności od odmiany i miejsca uprawy. Alkaloidy powodują gorzki smak paszy i obniżają jej spożycie. Młode zwierzęta, szczególnie prosięta i kurczęta, są bardziej wrażliwe na ich obecność w paszy niż zwierzęta dorosłe. Zawartość substancji niepożądanych w nasionach roślin strączkowych jest cechą gatunkową i odmianową, a wpływają na nie również warunki środowiskowe. W celu zwiększenia wartości pokarmowej nasion łubinu wąskolistnego, obniżenia aktywności lub wyeliminowania substancji niepożądanych, opracowano szereg metod uszlachetniania nasion. Dzieli się je na metody obróbki mechanicznej (łuszczenie), termicznej (ogrzewanie), hydrotermicznej (ogrzewanie z parowaniem) i mechaniczno-termicznej (mikronizacja, ekstruzja, płatkowanie). Stosowanie tych zabiegów podraża koszt paszy, ale w dużym stopniu uwalnia je od substancji przeciodżywczych.

Graniczne udziały nasion łubinu wąskolistnego w mieszankach paszowych

Substancje niepożądane (przeciwodżywcze) zawarte w nasionach łubinu wąskolistnego są czynnikiem ograniczającym zastosowanie ich w żywieniu zwierząt. Są to głównie alkaloidy. Uwzględniając ich ujemny wpływ na zwierzęta opracowano wskaźniki maksymalnej zawartości nasion w paszach pełnoporcjowych dla zwierząt. W produkcji mieszanek paszowych wprowadzono kryterium tzw. granicznych (maksymalnych) udziałów nasion łubinu wąskolistnego w mieszankach. Na zawartość alkaloidów najbardziej wrażliwe są zwierzęta młode i rozpłodowe. W mieszankach na pierwszy okres odchowu kurcząt brojlerów (starter) nie przewiduje się stosowania nasion łubinu wąskolistnego. Natomiast w mieszankach dla drobiu na drugi okres chowu brojlerów (grower) i końcowy okres chowu (finiszer) dopuszczalne udziały całych nasion łubinu wąskolistnego wynoszą 3-6% (30-60 g/kg), a nasion łuszczonych 8% (80 g/kg).

Nasiona dobrze wykorzystują ptaki wodne, a tym gęsi i kaczki, a także karpie. Ich graniczny udział w żywieniu kaczek brojlerów i młodych gęsi wynosi 8% (80 g/kg), a w żywieniu ptaków nieśnych 4-6% (40-60 g/kg).

Na substancje niepożądane w paszach (alkaloidy) bardzo czułe są prosięta, stąd w mieszankach pełnodawkowych typu starter i w koncentratach białkowych dla prosiąt nie powinno się stosować nasion roślin łubinu wąskolistnego. W mieszankach pełnoporcjowych dla prosiąt warchlaków, o masie ciała około 20-30 kg można stosować łubin wąskolistny łuszczony, ale w ilości nie przekraczającej 3-4% (30-40 g/kg). Graniczne udziały łubinu wąskolistnego w mieszankach na drugi okres chowu (grower) dla świń tuczników powyżej 60 kg masy ciała wynoszą 6-8% (60-80 g/kg), zależą od zawartości alkaloidów w nasionach. Nasiona o zawartości alkaloidów 100-200 mg/kg suchej masy uważa się za bezpieczne, natomiast nasiona o zawartości powyżej 300 mg/kg i więcej alkaloidów w 1 kg posiadają ograniczoną przydatność do skarmiania.

Należy zachować ostrożność w ich stosowaniu dla zwierząt reprodukcyjnych i rozpłodowych, w tym kur niosek, loch i knurów. Graniczne udziały nasion łubinu wąskolistnego w mieszankach paszowych dla tych grup zwierząt wynoszą 3-4% (30-40 g/kg).

Nasiona łubinu wąskolistnego można stosować również w mieszankach paszowych uzupełniających dla młodych przeżuwaczy (jagniąt, cieląt) w okresie rozwoju żwacza. Skarmianie mieszanki treściwej zawierającej do 15-20% (150-200 g/kg) nasion łubinu wąskolistnego, daje zadowalające wyniki żywieniowe, bez skutków ubocznych. Można stosować go w większych ilościach w żywieniu dorosłych przeżuwaczy. Budowa przewodu pokarmowego, szczególnie obecność żwacza, powoduje, że substancje przeciwodżywcze ulegają w nim rozkładowi (hydrolizie). Podawanie krowom i buhajkom opasowym łubinu wąskolistnego w mieszance z jęczmieniem 0,5:1, w żywieniu krów w okresie laktacji i w opasaniu młodego bydła rzeźnego, daje bardzo dobre efekty, bez ujemnych skutków. Śrutowane nasiona łubinu wąskolistnego można z powodzeniem stosować w mieszaninie ze śrutami zbożowymi w systemie żywienia PMR lub TMR, po wymieszance z kiszonkami i innymi paszami objętościowymi w wozie paszowym

Gatunek i grupa zwierząt Nasiona
całe obłuszczone
Drób:
Kurczęta brojlery, 1-4 tyg. 0 0
Kurczęta brojlery, 5-8 tyg. 3-6 8
Kury nioski 6 8
Gęsi, kaczki 8 10
Świnie:
Prosięta 0 0
Warchlaki 3 5
Tuczniki 6-8 8
Lochy, knury 6 8
Cielęta, jagnięta 15 20

Na podstawie „Uprawa łubinu wąskolistnego i wykorzystywanie nasion w żywieniu zwierząt”;
prof. dr hab. Janusz Podleśny, prof. dr hab. Franciszek Brzóska, Wydawnictwo IUNG-PIB, Puławy 2010


Artykuły - strączkowe

Gdzie kupić nasiona?

mapkaSprawdź, gdzie nabędziesz nasiona z HR Smolice, a jeśli jesteś ich sprzedawcą, poinformuj o tym rolników. Bądź widoczny oznaczając się na naszej mapie! Znajdź punkt sprzedaży najbliżej swojego miejsca zamieszkania.

Zobacz mapę...

Pszenica ozima Belissa

Nowa odmiana chlebowej pszenicy ozimej (klasa A/B) wyhodowana w HR Smolice. Zapraszamy do obejrzenia filmu

Newsletter

Zapisz się do newslettera